Những điểm mới đáng chú ý của Luật Đấu thầu có hiệu lực từ 01/01/2024

1. Bổ sung phạm vi áp dụng Luật Đấu thầu

So với Luật Đấu thầu 2013, Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung thêm đối tượng áp dụng tại điểm a khoản 2 Điều 2, cụ thể: “.... và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ;”

2. Sửa tiêu chí xác định tư cách hợp lệ nhà thầu, nhà đầu tư

Điều 5 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung thêm khoản 2 cụ thể là hộ kinh doanh được đưa vào là đối tượng tham gia hoạt động đấu thầu (Luật Đấu thầu 2013 không nói đến vấn đề này).

3. Quy định mới về trường hợp hủy thầu

Các trường hợp hủy thầu được quy định tại Luật Đấu thầu 2023 được phân chia rõ ràng cho đối tượng nhà thầu và lựa chọn đầu tư.

4. Quy định chi tiết về ưu đãi trong mua thuốc

Điều 56 Luật Đấu thầu 2023 đã đưa ra những nội dung đổi mới, cụ thể đối với các loại thuốc có xuất xứ Việt Nam, ưu tiên nhà thầu Việt Nam trong các gói thầu mua sắm thuốc.

5. Sửa đổi mức đảm bảo dự thầu đối với lựa chọn nhà thầu

Tại khoản 4 Điều 14 Luật Đấu thầu 2023 đã có sự thay đổi về mức đảm bảo dự thầu đối với gói thầu xây lắp, hỗn hợp có giá gói thầu ≤20 tỷ đồng, gói thầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn có giá gói thầu ≤10 tỷ đồng và một số gói thầu khác.

6. Thời hạn hoàn trả đảm bảo dự thầu được rút ngắn còn 14 ngày

Thời gian hoàn trả đảm bảo dự thầu theo khoản 8 Điều 14 Luật Đấu thầu 2023 được rút ngắn chỉ còn 14 ngày kể từ ngày kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư được phê duyệt.

7. Bổ sung thêm trường hợp không được hoàn trả đảm bảo dự thầu

Tại khoản 9 Điều 14 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung thêm các trường hợp không được hoàn trả đảm bảo dự thầu đối với: Nhà thầu không tiến hành/từ chối thương thảo hợp đồng (nếu có) trong thời hạn 05 ngày làm việc đối với đấu thầu trong nước và 10 ngày đối với đấu thầu quốc tế kể từ ngày nhận được thông báo mời thương thảo hợp đồng hoặc đã thương thảo hợp đồng nhưng từ chối hoàn thiện, ký kết biên bản thương thảo hợp đồng, trừ trường hợp bất khả kháng.

8. Bổ sung hành vi cấm thầu

Quy định về những trường hợp thông thầu

Hành vi thông thầu quy định tại khoản 3 Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung thêm quy định về việc: “Nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc khi được yêu cầu đối chiếu tài liệu nhằm tạo điều kiện để một bên trúng thầu.”, nhờ đó tăng tính minh bạch trong công tác đấu thầu, giúp hạn chế được tình trạng thông thầu.

Quy định về những trường hợp cản trở

Ngoài những quy định cũ về hành vi cản trở, tại khoản 5 Điều 16 còn quy định thêm các hành vi cản trở đấu thầu như: Có hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng.

9. Điều chỉnh các trường hợp vi phạm đối với chuyển nhượng thầu

Tại khoản 8 Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 quy định về chuyển nhượng thầu đã có sự thay đổi, thay vì quy định theo khung cứng như trước đây thì nay giao trách nhiệm cho chủ đầu tư và tư vấn giám sát trong vấn đề này.

10. Bổ sung trường hợp chỉ định thầu

Điều 23 Luật Đấu thầu 2023 đã luật hóa một số trường hợp lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đã được quy định tại Quyết định 17/2019/QĐ-TTg với các gói thầu như sau:

Gói thầu vận chuyển hàng dự trữ quốc gia để cứu trợ, viện trợ trong trường hợp phải giao hàng ngay.

Gói thầu thuê kho lưu giữ hàng tạm giữ, gói thầu thuê vận chuyển, bốc xếp hàng tạm giữ tại các cảng biển, địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung trong trường hợp chỉ có duy nhất một đơn vị cung cấp dịch vụ trong cảng.

Gói thầu nhập khẩu vũ khí thể thao phục vụ các câu lạc bộ, trường, trung tâm đào tạo huấn luyện thể thao tập luyện, thi đấu hằng năm.

11. Bổ sung gói thầu được áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh

Điều 24 Luật Đấu thầu 2023 những gói thầu cung cấp hàng hóa và xây lắp (gói thầu hỗn hợp) không quá 05 tỷ đồng đã phê duyệt sẽ được áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh.

12. Đảm bảo cạnh tranh trong đấu thầu

Điều 6 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung thêm quy định về việc:

Nhà thầu nộp hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với quản lý dự án, giám sát; nhà thầu tư vấn lập, thẩm tra, thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán; nhà thầu tư vấn lập, thẩm định nhiệm vụ khảo sát, thiết kế.

Nhà thầu tham dự thầu phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với các nhà thầu tư vấn quản lý dự án, tư vấn giám sát; nhà thầu tư vấn lập, thẩm định nhiệm vụ khảo sát, thiết kế;

Đồng thời Luật hóa tiêu chí đánh giá độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính của nhà thầu (hiện nay được quy định tại khoản 4 Điều 2 Nghị định 63/2014/NĐ-CP)

13. Bổ sung các thông tin yêu cầu cập nhật trên Hệ thống e-GP

Điều 7 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung quy định cập nhật thông tin về lựa chọn nhà đầu tư, đồng thời, bổ sung thêm các thông tin phải đăng tải khi lựa chọn nhà thầu như: Thông tin dự án, hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, các nội dung sửa đổi, làm rõ hồ sơ (nếu có), thông tin chủ yếu về hợp đồng, kết quả thực hiện hợp đồng của nhà thầu.

14. Bổ sung thêm vào nội dung kế hoạch lựa chọn nhà thầu

Tại khoản 8 Điều 39 Luật Đấu thầu 2023 cho phép tùy chọn mua thêm đến 30% khối lượng tương ứng trong hợp đồng khi xây dựng kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

15. Điểm mới về lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế

So với trước đây Điều 48 Luật Đấu thầu 2013 quy định khái quát về nhà thầu cung cấp thuốc, vật tư y tế thì tại Điều 55 Luật Đấu thầu 2023 bổ sung một số quy định mới đáng chú ý nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đấu thầu mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm và thiết bị y tế. Điểm nổi bật về đấu thầu trong lĩnh vực y tế đó là các cơ sở y tế công lập tự quyết định mua thuốc ngoài danh mục thuốc chi trả của bảo hiểm y tế, mua vắc xin để tiêm chủng theo hình thức dịch vụ.

16. Quy định về việc thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu

Điều 86 Luật Đấu thầu 2023 đã bổ sung thêm một số quy định mới về việc kiểm tra hoạt động đấu thầu và giám sát hoạt động đấu thầu, nhằm đảm bảo công tác đấu thầu được minh bạch, công bằng.

17. Đấu thầu qua mạng được áp dụng với tất cả các gói thầu từ năm 2025

Theo điểm b khoản 1 Điều 50 Luật Đấu thầu 2023: "Từ ngày 01 tháng 01 năm 2025, áp dụng đấu thầu qua mạng đối với tất cả các gói thầu, trừ trường hợp không đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia theo quy định tại khoản 5 Điều 50." (Luật Đấu thầu 2013 chưa quy định điều này).

Thúy Huyền